ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ "ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ"

Η Ευρώπη-Βαστίλη
 

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

1. / 2. 

Για τις βιτρίνες μάθαμε. Για τα σπασμένα κεφάλια, τις συλλήψεις και τις άδικες φυλακίσεις των διαδηλωτών δεν ακούσαμε τίποτε. Στη Θεσσαλονίκη του 2003 άνθισε ο νέος ευρωπαϊκός ολοκληρωτισμός.
 

Βασικός ισχυρισμός του "νομικού μας πολιτισμού" είναι η ισονομία. Ολοι ανεξαιρέτως οι πολίτες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα (ντόπιοι και αλλοδαποί) υποτίθεται ότι απολαμβάνουμε ένα σύστημα εγγυήσεων για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας. Οταν για παράδειγμα ένα μέρος της κοινωνίας πιστεύει και εκφράζει ορισμένα αιτήματα (που μπορεί να μη μας αρέσουν) ή όταν κάποιοι διαμαρτύρονται έντονα (ακόμα και "διασαλεύοντας την τάξη"), δεν σημαίνει ότι ο "νομικός μας πολιτισμός" παύει να ισχύει γι' αυτούς. Με λίγα λόγια τα φρονήματα και οι ιδέες δεν διώκονται ούτε καταγράφονται, στιγματίζοντας πολιτικούς χώρους, ομάδες πολιτών, τον καθένα μας. Τόση φασαρία έγινε άλλωστε στη χώρα μας για να σταματήσει το αστυνομικό φακέλωμα, οι παρακολουθήσεις των δραστηριοτήτων μας, η αυθαίρετη χρήση των προσωπικών μας δεδομένων, η αναγραφή του θρησκεύματος και η αποτύπωση του δακτυλικού μας ίχνους στα Δελτία Ταυτότητας κ.ο.κ. Αυτά όμως στη θεωρία.

Στην πραγματικότητα ένα νέο φάντασμα αυταρχισμού πλανιέται παντού και απειλεί όλο και περισσότερο τις δημοκρατικές μας βεβαιότητες και τις όποιες πολιτικές και κοινωνικές μας κατακτήσεις. Με το προσφιλές ιδεολόγημα της "ασφάλειας" (προϊόν της τόσο έντεχνα καλλιεργούμενης από τους επικοινωνιακούς μηχανισμούς της εξουσίας κινδυνολογίας), ο περίφημος "νομικός πολιτισμός" υπονομεύεται συστηματικά, με πρόσχημα άλλοτε την "πρόληψη" κι άλλοτε την "απαιτούμενη σκληρή καταστολή", λ.χ. των λιγότερο ειρηνικών διαδηλωτών (που χάριν εντυπωσιασμού αποκαλούνται "βάνδαλοι", "χούλιγκαν" κ.λπ.). Τηρουμένων των αναλογιών, το σχήμα αυτό λειτουργεί όπως ακριβώς και το δόγμα Μπους έναντι των "κακοποιών-κρατών" και της "διεθνούς τρομοκρατίας". 

Το πραξικόπημα της Ε.Ε.

Τις μέρες των μεγάλων διαδηλώσεων της Θεσσαλονίκης είχαμε την ευκαιρία να δούμε να ξεδιπλώνεται σε όλο του το εύρος ο νέος αυτός ολοκληρωτισμός που έρχεται να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές επιλογές για την Ευρώπη-Φρούριο (ως προς τους πρόσφυγες και μετανάστες) και την Ευρώπη-Βαστίλη (ως προς τα πολύχρωμα διεθνιστικά κινήματα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης). Πέρα από τη γενναία χρηματοδότηση του στρατιωτικού σκέλους του πολυεπίπεδου καθημερινού πολέμου κατά των φτωχών και των καταφρονεμένων πολιτών από τις τρίτες χώρες, η Ε.Ε. στη Χαλκιδική αποφάσισε να ολοκληρώσει και το ενιαίο σχέδιο καταστολής των απείθαρχων υπηκόων. Ο αξιοζήλευτος ευρωπαϊκός "νομικός πολιτισμός" πάει οριστικά περίπατο. 

Στο επίσημο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. ομολογείται ότι στο άμεσο μέλλον οργανώνεται ένα ενιαίο ψηφιακό σύστημα πληροφοριών για όλους τους πολίτες της Ενωσης (με νέα βιομετρικά χαρακτηριστικά, δακτυλικά αποτυπώματα, ίριδα ματιού κ.ά. στα διαβατήρια) που θα συμπληρώνει το τερατώδες σύστημα πληροφοριών της συνθήκης Σένγκεν (SIS II και VIS). Ο βουλευτής του ΣΥΝ Φώτης Κουβέλης, θεωρώντας ότι το "ζήτημα αυτό είναι μείζονος σημασίας για τις ατομικές ελευθερίες των πολιτών", έχει καταθέσει σχετική ερώτηση στη Βουλή.

Ενα άλλο ντοκουμέντο, το σημείωμα της Προεδρίας (του Συμβουλίου της Ε.Ε.- 30/6/2003/10965/03) προς την "Ομάδα Αστυνομικής Συνεργασίας", δείχνει κατά πού πάνε τα πράγματα. Οπως σημειώνει ο Χρ. Ζέρβας ("Ελευθεροτυπία", 4.7), "με αστυνομικά μπλόκα στα σύνορα των ευρωπαϊκών κρατών, εκτεταμένες έρευνες 'προεπιλεγμένων προσώπων', φακέλωμα και απαγόρευση εισόδου σε 'ύποπτους' Ευρωπαίους πολίτες, ανταλλαγή πληροφοριών και προσωπικών δεδομένων όσων έχουν συμμετάσχει σε διατάραξη διαδηλώσεων και αποστολή αστυνομικών από άλλες χώρες, που θα εποπτεύουν προσωπικά την εφαρμογή των νέων κατασταλτικών μέτρων, σχεδιάζει να απαντήσει η Ε.Ε. στην 'αναταραχή' που προκαλείται σε δημόσιες εκδηλώσεις κατά τη διενέργεια ευρωπαϊκών συμβουλίων ή άλλων διεθνών συναντήσεων". Το εξασέλιδο έγγραφο εργασίας ζητά να φακελωθούν ηλεκτρονικά όλοι οι διαδηλωτές του νέου κινήματος, τους οποίους οι κατά τόπους αστυνομικές αρχές θεωρούν "ταραξίες", "ώστε να περιορίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία τους στο ευρωπαϊκό έδαφος με πιθανή διασάλευση της δημόσια τάξης". 

Δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται ειδική γνώση Συνταγματικού Δικαίου για να αντιληφθεί κανείς ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αληθινό πραξικόπημα. Με λυμένα τα χέρια, πλέον, χιλιάδες αστυνομικοί και πληροφοριοδότες σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο θα δημιουργούν και θα διακινούν μέσω των κεντρικών αστυνομικών Τραπεζών Πληροφοριών -κατά κανόνα εξωδικαστικά- εκατομμύρια ηλεκτρονικούς φακέλους με τα "βιομετρικά χαρακτηριστικά", τα φρονήματα, τις συνήθειες, τις πολιτικές, συνδικαλιστικές και κοινωνικές εντάξεις εκατομμυρίων "ταραξιών", "δυνάμει ταραξιών", "συμπαθούντων" κ.ο.κ. Οπως ακριβώς το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος και ιδίως η χούντα ταξινομούσαν τους "εθνικόφρονες" και τα "μιάσματα".

Η διαδικασία ωστόσο του νέου φακελώματος των κάθε είδους "ταραξιών" (σύμφωνα με τις γνωστές-άγνωστες προδιαγραφές των μηχανισμών καταστολής) στη χώρα μας έχει ήδη αρχίσει. Τον τελευταίο χρόνο έχουν πυκνώσει οι καταγγελίες ανύποπτων πολιτών που προσήχθησαν στα αστυνομικά τμήματα για εξακρίβωση της "δικαστικής τους ταυτότητας" (έτσι ονομάζεται κομψά το αυθαίρετο μπουζούριασμα), επειδή βρέθηκαν σε "ύποπτα" μέρη ή είχαν "ύποπτη" εμφάνιση, παρότι έφεραν και επέδειξαν στους αστυφύλακες τις ταυτότητές τους. Εκεί, όπως έχουμε γράψει ("Ιός", 8.12.2002, "Αστυνομικές προσαγωγές στο σωρό"), υπέστησαν, πέρα από την κλασική σωματική έρευνα και την πολύωρη κράτηση -και παρότι από τη "διασταύρωση των στοιχείων" δεν προέκυψε οτιδήποτε επιλήψιμο σε βάρος τους- και τις γνωστές φιλικές ανακρίσεις: Με σαφή στόχο τη "χαρτογράφηση" του πολιτικού χώρου της αμφισβήτησης, της αντιπαγκοσμιοποίησης και των λοιπών "εσωτερικών εχθρών". Πολλές εκατοντάδες άνθρωποι με αυτή την "οριακά αντισυνταγματική πράξη της προσαγωγής", όπως την χαρακτηρίζει ο Συνήγορος του Πολίτη, δακτυλοσκοπήθηκαν, φωτογραφήθηκαν και φακελώθηκαν σε ειδικά δελτία υπόπτων μαζί με τις κρίσεις και την κατάταξή τους ανά κατηγορίες "επικινδυνότητας", των αξιωματικών που τους ανέκριναν ατύπως! 

Σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αλλά και την απόφαση της Επιτροπής Δεοντολογίας του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (21.11.2002), είναι παράνομο το φακέλωμα αθώου πολίτη εφόσον (όσο ανώδυνο κι αν φαίνεται εκ πρώτης όψεως) θα τον ακολουθήσει, στιγματίζοντάς τον ως ύποπτο, στην υπόλοιπη ζωή του. Οπως μας είχε δηλώσει ο νομικός ελεγκτής της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Φίλιππος Μίτλεττον και το μέλος του Δ.Σ. του Δ.Σ.Α. Κώστας Παπαδάκης, σε κάθε περίπτωση ο πολίτης που προσάγεται και δακτυλοσκοπείται δίχως να προκύψει τίποτα εναντίον του, έχει το δικαίωμα να απαιτήσει την άμεση καταστροφή του φακέλου του.

Αλλά ποιος θα υποχρεώσει τους μηχανισμούς καταστολής να τινάξουν στον αέρα τις "αντιεγκληματικές" και τις "αντιτρομοκρατικές" τους πολιτικές, που βασίζονται σ' αυτό ακριβώς το νέο φακέλωμα και τον εμπλουτισμό της πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων; Μην ξεχνάμε ότι από τον Απρίλιο του 2002 το υπουργείο Δημόσιας Τάξης κοκορευόταν ότι μέχρι την Ολυμπιάδα το αυτόματο σύστημα αναγνώρισης δακτυλικών αποτυπωμάτων (ΑΣΑΔΑ) θα έχει φτάσει σε εκατοντάδες χιλιάδες καταχωρίσεις, οι περισσότερες από τις οποίες θα προέλθουν, όπως έλεγαν οι πηγές του υπουργείου, "από τις εξακριβώσεις, δηλαδή τις προσαγωγές πολιτών". Είδατε κανέναν να αντιδρά;

Ο Κάστρο, ο Σάιμον και οι άλλοι

Στη Θεσσαλονίκη (19-22 Ιουνίου) ήταν επόμενο να διαπιστώσουμε το τρόπο με τον οποίο δουλεύει το σύστημα των μαζικών προσαγωγών, των μαζικών συλλήψεων και των κακουργηματικών κατηγοριών στο σωρό.

Πριν απ' όλα διαμορφώθηκε το κατάλληλο κλίμα τρόμου. Το θυμόμαστε όλοι. Η πόλη γέμισε με χιλιάδες πάνοπλους αστυνομικούς και οι βιτρίνες των κεντρικών δρόμων με λαμαρίνες και λοιπά οχυρωματικά έργα.

Πολύ προτού ξεσπάσει το οποιοδήποτε επεισόδιο, ο "νομικός μας πολιτισμός" και η "φιλόξενη, δημοκρατική και ανοιχτή Θεσσαλονίκη", μεταβλήθηκαν σε τέρατα έτοιμα να κατασπαράξουν την ήδη κατασυκοφαντημένη νεολαία που θα διαδήλωνε δυναμικά ενάντια στο ρατσισμό, τον πόλεμο και τον καπιταλισμό. Δεκάδες νεαροί "ύποπτοι" όφειλαν να γευτούν τους καρπούς της προληπτικής καταστολής: Μπλόκο, έρευνα, βρισίδι, χειροπέδες, κλούβες, προσαγωγή, ανάκριση, φωτογράφηση, δακτυλοσκόπηση, φωτοτύπηση προσωπικών σημειώσεων, φακέλωμα και αρκετές σφαλιάρες και κλωτσιές.

Η Ομάδα Νομικής Βοήθειας της Αντισυνόδου- Legal Team 2003- έτρεχε και δεν έφτανε επί τρία ολόκληρα 24ωρα, πρίν σπάσει η οποιαδήποτε τζαμαρία ή εκτοξευτεί κάποια μολότοφ. Κανείς δεν ήξερε αν οι "ταραξίες" συλλαμβάνονταν ή απλώς προσάγονταν και πού τους κρατούν. Στην Κομαντατούρ της πόλης οι δικηγόροι απωθούνταν, αφού "εδώ δεν περνάει ούτε ο θεός", όπως τους έλεγαν οι εκπρόσωποι των δυνάμεων κατοχής της Θεσσαλονίκης.

Οταν το απόγευμα της 21ης Ιουνίου ένα μέρος των διαδηλωτών (από τις πολλές δεκάδες χιλιάδες των συγκεντρωμένων) επέλεξε τις επιθέσεις εναντίον "συμβόλων του συστήματος" και των Μ.Α.Τ., κηρύχτηκε ο "στρατιωτικός νόμος". Δεν αναφερόμαστε στους τόνους των (επισήμως απαγορευμένων) χημικών που εκτοξεύτηκαν αορίστως κατά του πλήθους ή τους συνήθεις ξυλοδαρμούς σώμα με σώμα, αλλά στην απρόκλητη αγριότητα της αστυνομικής επιχείρησης και στην προαποφασισμένη κατάργηση του "κράτους δικαίου".

Οι συλλήψεις πολλών εκατοντάδων νεαρών πολιτών πραγματοποιήθηκαν με πολλή βία ως την επόμενη μέρα (αν και τα όποια επεισόδια κράτησαν ελάχιστη ώρα), κυρίως από ειδικά σώματα ανδρών και γυναικών που είχαν ντυθεί "γνωστοί-άγνωστοι". Μαζεύοντας στο σωρό "τρομοκράτες" διαδηλωτές (με εμφανισιακά κριτήρια) και για να ευσταθούν νομικά οι προαποφασισμένες κακουργηματικές πράξεις που έπρεπε να αποδοθούν σε ορισμένους απ' αυτούς, ώστε να ικανοποιηθεί το "κοινό αίσθημα των νοικοκυραίων", είχε σχεδιαστεί η εξής μέθοδος: Οι πρώτες δεκάδες που θα συλλαμβάνονταν κοντά στα σημεία των επεισοδίων και λίγη ώρα μετά απ' αυτά, θα έπρεπε να φορτωθούν με "πειστήρια" και έναν αστυνομικό αυτόπτη μάρτυρα των "εγκλημάτων τους". Στη συνέχεια, όταν θα έφταναν στην Κομαντατούρ όπου θα "διασταυρώνονταν" τα στοιχεία των φακέλων τους θα γινόταν το ξεκαθάρισμα. Τόσοι με κακουργήματα, τόσοι με πλημμελήματα, τόσοι με ένα ...απλό ξυλοφόρτωμα και τα σχετικά εκφοβιστικά μπινελίκια.

Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των δύο "τρομοκρατών": του Κάστρο (Σουλεϊμάν Ντακντούκ), του Σύρου πολιτικού πρόσφυγα, του εκλεγμένου συνδικαλιστή, του ακούραστου αγωνιστή για τα δικαιώματα των μεταναστών από το Ρέθυμνο, και του Αγγλου εργαζόμενου επιστήμονα, ακτιβιστή του νέου κινήματος κατά του πολέμου Σάιμον Τσάπμαν. Και οι δύο, προφυλακισμένοι πλέον στις φυλακές Διαβατών, αντιμετωπίζουν ποινές πολυετούς φυλάκισης (έως και 25 χρόνια) κυρίως γιατί τους φόρτωσαν σακίδια (που εμφανώς δεν ήταν δικά τους) με μολότοφ και σφυριά και, φυσικά, τους έστησαν απέναντι και από έναν αστυνομικό στον καθένα που δήθεν τους είδε καθαρά, μέσα στα σύννεφα των χημικών και τον πανικό να εκτοξεύουν με τρία χέρια εκρηκτικά, πέτρες, μπουλόνια κ.λπ. Αλλά γιατί αυτοί; Γιατί απλούστατα τόσο ο Κάστρο, όσο και ο Σάιμον ήταν ήδη φακελωμένοι ως "ταραξίες". Οχι βέβαια για οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα, αλλά για τα φρονήματα και τη δημόσια πολιτική τους στράτευση και παρουσία. Ο πρώτος ενοχλεί γιατί δεν κάθεται στα αβγά του γλείφοντας για μια άδεια παραμονής, αλλά εννοεί να τρέχει σε όλη την Ελλάδα και να μιλά κατά του ρατσισμού και να οργανώνει τους μετανάστες σε εργατικά συνδικάτα και αντιρατσιστικές οργανώσεις. Και δεν το λέμε μόνο εμείς. Το υπογράφουν ως τώρα 50 εργατικά επιστημονικά και φοιτητικά σωματεία όπως και χιλιάδες πολίτες που με τις υπογραφές τους ζητούν την άμεση απελευθέρωσή του. Ο δεύτερος επελέγη γιατί, πρώτον, τον τσάκισαν στο ξύλο μπροστά στην κάμερα της ΕΡΤ-3 μέχρι λιποθυμίας και έπρεπε να δικαιολογηθεί η βαρβαρότητά τους, δεύτερον ήταν ξένος (δηλαδή "διεθνής ταραξίας") και τρίτον, -και καλύτερο για τους αποθρασυμένους Κλουζό- μέσω της "Αστυνομικής Συνεργασίας" βρήκαν ότι συμμετέχει σε πολλές αντιπολεμικές διαδηλώσεις. Τι ωραία και πειστικά "στοιχεία" για το αλλοτριωμένο φιλοθεάμον κοινό!

Μια μαρτυρία ενός φοιτητή, από τους εκατοντάδες οι οποίοι δεν βρίσκονται ευτυχώς πίσω απ' ατα κάγκελα, έρχεται να προσθέσει κι άλλο υλικό για το επίπεδο του "νομικού μας πολιτισμού": "Ξεπροβάλλουν τα ΜΑΤ από τα στενά της Εγνατίας και μας βομβαρδίζουν με δακρυγόνα. Δυο τρία σκάσανε 5 μέτρα από τα πόδια μου και μην μπορώντας να δω, ανασαίνοντας με δυσκολία, άρχισα να φωνάζω βοήθεια. Ενα χέρι με πήρε από τη μασχάλη και τρέξαμε προς το Πανεπιστήμιο. Η πορεία είχε κοπεί στα δύο. Μετά από κανά τέταρτο που έφυγε το κάψιμο και η επήρεια των δακρυγόνων βρήκα τον Χ. Η αδελφή του του είχε τηλεφωνήσει και, έχοντας δει τηλεόραση, του είπε να έρθει να τη βρεί στο σταθμό των τρένων. Ξεκινήσαμε λοιπόν οι δυο μας και ρωτώντας κόσμο ψάχναμε για το σταθμό. Ρωτάμε λοιπόν μια παρέα κάπου στην Τσιμισκή, όπου όλα ήταν ήσυχα κι ωραία, και μας λένε 'ευθεία μπροστά παιδιά, πάτε καλά'. Οι τύποι όμως ήταν ασφαλίτες και μετά από δέκα μέτρα έρχονατι από πίσω τρεις σ' εμένα και τρεις στον Χ. και μας πλακώνουν στο ξύλο, μας βάζουν χειροπέδες πίσω απ' την πλάτη και μας πετάνε στην είσοδο μιας πολυκατοικίας με το κεφάλι στον τοίχο. 'Λέγε ρε μουνί, εσύ δεν τα έσπαγες; Αφού σε είδα ρε μαλακισμένο'. Μας ψάξανε και, παρόλο που δεν βρήκαν τίποτα και είχαμε ταυτότητες, αυτοί συνέχισαν το βρίσιμο. Φώναξαν το ανακριτικό, μας χώσανε μέσα και, αφού μας κάθισαν κάτω στο διάδρομο του αυτοκινήτου, μας κοπάναγαν τα κεφάλια. 'Θα σας γαμήσει η αστυνομία ρε μουνόπανα. Θα σας σκίσει την κωλοτρυπίδα'. Γύρω στις 7 μ.μ. φτάσαμε στο Μεταγωγών με σκισμένα τα χείλη από το ξύλο, όπου έγινε το σώσε. Μας σαπίσανε στο ξύλο μπάτσοι όλων των ειδικοτήτων, πριν μας πάρουν τα πράγματα και μας πετάξουν στο κελί μαζί με κάτι άλλους κακομοίρηδες. Αγρια πράγματα. 'Εδώ είμαστε Βούλγαροι ρε μαλάκα, δεν είμαστε άνθρωποι. Κατέβασε το παντελόνι σου ρε γαμιόλα'. Κάποτε, κάποιος συγκρατούμενος που είχε καταφέρει να περάσει ένα κινητό ειδοποίησε την Ομάδα Νομικής Βοήθειας και στις 5 το πρωί έφτασε δικηγόρος. Ως τότε μας φωτογράφησαν, μας πήραν δακτυλικά αποτυπώματα και πηγαίνοντας από γραφείο σε γραφείο έπεφταν σφαλιάρες, μπουνιές και χοντρά μπινελίκια. Στις 8 το πρωί μας άφησαν. Ο υπαστυνόμος μας είπε ότι η προσαγωγή δεν είναι τίποτα...'Σας φέρνουμε εδώ σας δέρνουμε και σας αφήνουμε'".

Την επόμενη φορά, όμως, αν τολμήσετε να διαδηλώσετε, θα φάτε όλο τον ποινικό κώδικα στο κεφάλι, ξέχασε να τους πεί ο φύλακας του "κράτους δικαίου".

(Ελευθεροτυπία, 20/7/2003)