ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ "ΙΟ" ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Το παράπονο του κ. Σπράου, η Χιλή και τα γεγονότα


Ε, όχι και Πινοσέτ!
«Ρετσινιά» θεωρεί ο κ. Σπράος τη συσχέτιση της έκθεσής του για τις συντάξεις με το μοντέλο της πινοσετικής Χιλής. Και ζητεί την αναφορά μιας παραγράφου, με την οποία θεωρεί ότι οι συντάκτες της έκθεσης αποστασιοποιούνται από το χιλιανό μοντέλο. Ευχαρίστως τη δημοσιεύουμε:
«Σε ευρωπαϊκές συνθήκες η πλήρης μετατροπή του συστήματος προς κεφαλαιοποίηση είναι απίθανο να είναι εφικτή, αλλά ούτε και επιθυμητή» (σελ. 89).
Η στρυφνή αυτή διατύπωση ακολουθεί την εκτίμηση της έκθεσης ότι: «Η πλήρης μετατροπή του παλαιού διανεμητικού συστήματος προς κεφαλαιοποιητικό έχει εφαρμοστεί τα τελευταία 15 χρόνια με επιτυχία στη Λατινική Αμερική» (
σελ. 88).
Και πρώτα πρώτα τη Χιλή, βέβαια. Σχετικά με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, που καταγράφεται στο βιβλίο «Averting the Old Age Crisis», ο κ. Σπράος δηλώνει ότι πρόκειται για ένα βασικό εγχειρίδιο, το οποίο συμπυκνώνει συζητήσεις δεκαετιών και οι προτάσεις του οργανισμού αυτού δεν καταλήγουν στο μοντέλο της Χιλής, αλλά στο ευρωπαϊκό μοντέλο των τριών στυλοβατών.
Από την πλευρά του, ο κ. Πλάτων Τήνιος, ο οποίος συνέταξε το επίμαχο τμήμα της έκθεσης, παρατηρεί ότι η πρότασή του διαφέρει από την αντίστοιχη της Παγκόσμιας Τράπεζας στο περιεχόμενο του «2ου στυλοβάτη». Ο κ. Τήνιος παραδέχεται ότι η σχετική μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, που καταλήγει στο μοντέλο των τριών «πυλώνων-στυλοβατών», έχει υπερβολικά προπαγανδιστικό χαρακτήρα και ότι προβάλλει πολύ περισσότερο το μοντέλο της Χιλής απ' όσο θα 'πρεπε.
Σε επικοινωνία του με το συντάκτη της «Ε» Χρήστο Μέγα ο κ. Τήνιος παρατηρεί ότι «τα τελευταία 4-5 χρόνια σε κάθε μελέτη παγκοσμίως εμπεριέχεται το παράδειγμα της Χιλής και το ακολούθησαν πρόσφατα άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής». Κατά τη γνώμη του, οι ομοιότητες σταματούν εδώ. «Το μοντέλο της Λατινικής Αμερικής δεν μπορεί να μεταφερθεί εδώ. Εκεί το ασφαλιστικό σύστημα ήταν υπό κατάρρευση και τώρα έχει μεγάλες αποδόσεις». Αντίθετα, στην Ευρώπη, κάτι που επισημαίνει ο κ. Τήνιος, το σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης δεν αντιμετωπίζει τα ίδια αδιέξοδα, αν και η Παγκόσμια Τράπεζα το σύστημα της Χιλής προτείνει στις εκθέσεις της ως «θεραπεία» για τα όποια προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη.
Οι διαφορές του χιλιανού μοντέλου από το προτεινόμενο είναι οι ακόλουθες, κατά τον κ. Τήνιο: «Στη Χιλή υπάρχουν δύο επίπεδα συντάξεων και τα δύο είναι κεφαλαιοποιητικά και λειτουργούν μέσα στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Αντίθετα, για την Ελλάδα αυτό που προτείνεται είναι ουσιαστικά η ανασύσταση του συστήματος. Στο πρώτο επίπεδο, αυτό της εθνικής σύνταξης, ήδη υπάρχει η κατώτατη σύνταξη του ΙΚΑ. Ενώ σ' ένα δεύτερο επίπεδο είναι η αναδιανεμητική σύνταξη του ΙΚΑ. Και εδώ δεν γίνονται ουσιώδεις παρεμβάσεις. Για το τρίτο επίπεδο, που σήμερα είναι η επικουρική σύνταξη, προτείνουμε το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, όπως ήταν τα επικουρικά ταμεία όταν πρωτοσυγκροτήθηκαν, ενώ σήμερα και αυτά τα ταμεία, σε πολλές περιπτώσεις, λειτουργούν αναδιανεμητικά».
Με βάση τα παραπάνω δεν νομίζουμε ότι αδικήσαμε την έκθεση του κ. Σπράου.
1) Οι συντάκτες της θεωρούν -όπως και πολλοί συνάδελφοί τους διεθνώς- απολύτως επιτυχημένο το παράδειγμα της Χιλής. Εμείς παραθέσαμε στοιχεία που πιστοποιούν το αντίθετο.
2) Οι συντάκτες της έκθεσης βασίζονται (απολύτως, όπως ο κ. Σπράος, ή μερικώς, όπως ο κ. Τήνιος) στην πρόταση των τριών «πυλώνων» της Παγκόσμιας Τράπεζας, την οποία ανέφερε διεξοδικά το δημοσίευμα της «Ε».
3) Οι συντάκτες της έκθεσης συμφωνούν ότι το κείμενο της Παγκόσμιας Τράπεζας προβάλλει (υπερβολικά, λέει ο κ. Τήνιος) ως ιδεατό πρότυπο το χιλιανό μοντέλο. Είναι εξάλλου κοινό μυστικό σ' όλο τον κόσμο.
4) Διαφωνούμε με την εκτίμηση του κ. Σπράου, ότι το σύστημα που εφαρμόζεται στην Ευρώπη είναι εν πολλοίς το προτεινόμενο από την έκθεση. Σε ολόκληρη την Ευρώπη γίνεται απλώς αντίστοιχη συζήτηση, με άξονα και πάλι τη Χιλή.
5) Η συσχέτιση του μοντέλου με τη δικτατορία του Πινοσέτ δεν υποκρύπτει καμία αιχμή για τα «φρονήματα» των συντακτών της. Κατανοούμε την ευαισθησία του κ. Σπράου, ο οποίος έχει επιδείξει αντιδικτατορική δραστηριότητα κατά την περίοδο της χούντας στο Λονδίνο. Ομως, μόνο σε καθεστώς τύπου Πινοσέτ θα μπορούσε να εφαρμοστεί το «πλήρες κεφαλαιοποιητικό σύστημα» που θαυμάζει η Παγκόσμια Τράπεζα. Δεν το λέμε εμείς, το λέει ο ειδικός σύμβουλος του Κλίντον, ο οποίος υποστηρίζει ότι η πλήρης εφαρμογή του μοντέλου στη Χιλή οφείλεται «στον πλήρη έλεγχο των μίντια». Ευτυχώς δεν έχουμε δικτατορία στην Ευρώπη. Και το μοντέλο της Χιλής προτείνεται από την Παγκόσμια Τράπεζα μερικώς τροποποιημένο.

(Ελευθεροτυπία, 31/10/1997)

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ "ΙΟΥ"

"Ο κ. Σπράος, ο κ. Πινέρα και ο κ. Πινοσέτ ("Μικρό", 25/10/1997)

"Το νέο παράπονο του κ. Σπράου" (επιστολή, 1/11/1997)