ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΣΟΚ

Η Πράσινη Αλληλεγγύη

1.   2.   3.

Η Γη της Εξαγγελίας

Η υποστήριξη προς το παλαιστινιακό κίνημα αποτελεί αναμφίβολα την πιο χτυπητή εκδήλωση διεθνιστικής αλληλεγγύης από μέρους του ΠΑΣΟΚ. Γεγονότα όπως η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Αραφάτ στην Αθήνα (14/12/81), η αναβάθμιση της αντιπροσωπείας της PLO στο ίδιο επίπεδο με τη διπλωματική αποστολή του Ισραήλ, η καμπάνια αλληλλεγγύης στους πολιορκημένους φενταγίν της Βηρυτού το καλοκαίρι του 1982, η μαζική περίθαλψη τραυματιών και ανήλικων προσφυγόπουλων σε ελληνικά ιδρύματα, η αποστολή ελληνικών πλοίων για την παραλαβή του Αραφάτ και των οπαδών του από την Τρίπολη του Λιβάνου έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη, ως κορυφαίες πράξεις αντίστασης στη δυτική ορθοδοξία που ήθελε έναν αγωνιζόμενο λαό χωρίς πατρίδα συλλογικά στιγματισμένο σαν "τρομοκράτη". Η δημόσια αναγνώριση αυτής της προσφοράς από την ηγεσία της PLO ήταν άλλωστε αδιαμφισβήτητη: επιλέγοντας την Αθήνα ως πρώτο σταθμό του μετά την έξωση από τη Βηρυτό, ο Αραφάτ δε θα παραλείψει να εξηγήσει στην τουρκική "Τζουμχουριέτ" (31/8/82) ότι αυτό συνέβη επειδή "κατά τις πιο δύσκολες μέρες της δοκιμασίας, η ελληνική κυβέρνηση επέδειξε το πιο ζωηρό ενδιαφέρον από όλους" για την τύχη των πολιορκημένων της λιβανικής πρωτεύουσας.
Λιγότερο γνωστές είναι οι υπόγειες διαδρομές και περιπέτειες αυτής της φιλίας. Ενα μέρος της ιστορίας αφορά ούτως ή άλλως υποθέσεις μη ανακοινώσιμες στο ευρύ κοινό, οι οποίες κατά κανόνα συνδέονταν με το κρυφτούλι ανάμεσα στις ελληνικές υπηρεσίες ασφαλείας και τις οργανώσεις της παλαιστινιακής αντίστασης, με επίδικο αντικείμενο τον έλεγχο της παρουσίας των τελευταίων στην Ελλάδα. Το πρόβλημα δεν αφορούσε μονάχα την παρουσία "ανεξέλεγκτων" από την ίδια την PLO δικτύων και ομάδων, όπως η "Φατάχ-Επαναστατικό Συμβούλιο" του Αμπού Νιντάλ ή -αργότερα- η "Τζιχάντ". Την κατάσταση περιέπλεκε η πολιτική των ΗΠΑ να ταξινομούν με το δικό τους τρόπο τις συνιστώσες του παλαιστινιακού κινήματος σε "μετριοπαθείς" και "τρομοκρατικές" και να ασκούν τις ανάλογες πιέσεις στις ελληνικές κυβερνήσεις και υπηρεσίες. Τον Ιανουάριο του 1986 πληροφορηθήκαμε έτσι ότι η χώρα μας μόλις είχε απελάσει 8 μέλη του "Παλαιστινιακού Απελευθερωτικού Μετώπου" (FLP), οργάνωσης που μετείχε μεν στην PLO αλλά λόγω της εμπλοκής της στην υπόθεση Ακίλε Λάουρο είχε συγκεντρώσει πάνω της τη μήνι της Ουάσιγκτον. Εκεί ωστόσο που έγιναν εμφανή με τον πιο κραυγαλέο τρόπο τα όρια της "εθνικά υπερήφανης" αλληλεγγύης ήταν στην υπόθεση του Μωχάμεντ Χαμντάν. Ο καταζητούμενος από τις ΗΠΑ παλαιστίνιος αγωνιστής συνελήφθη το 1988 στο αεροδρόμιο του Ελληνικού ύστερα από υπόδειξη των αμερικανικών υπηρεσιών ασφαλείας, παραδόθηκε από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ σε εκείνες της ΝΔ, δικάστηκε το 1993 για βομβιστική ενέργεια (στον Ειρηνικό) με βάση τις ανεπιβεβαίωτες "πληροφορίες" της CIA και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 15 χρόνων, για να απελαθεί από την κυβέρνηση Σημίτη το Δεκέμβριο του 1996. Αμέσως μετά την άφιξή του στο αεροδρόμιο του Καϊρου συνελήφθη και 17 μήνες μετά βρέθηκε στα χέρια του FBI, κάτω από συνθήκες που θυμίζουν εκπληκτικά την πρόσφατη παράδοση του Οτσαλάν. Ακόμη και στη χώρα μας, ελάχιστοι φάνηκαν ωστόσο να συγκινούνται από αυτή την "προδοσία".
Το ίδιο διακριτικό υπήρξε άλλωστε το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης απέναντι στην πρώτη απόπειρα του ΠΑΣΟΚ να αναθεωρήσει τη φιλοπαλαιστινιακή πολιτική του προς όφελος μιας πιο "ισορροπημένης" θέσης. Ηταν 30 Νοεμβρίου 1987, όταν ο υπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας επισκεπτόταν το Ισραήλ προαναγγέλλοντας την "αναβάθμιση" των σχέσεων της Αθήνας με το Τελ-Αβίβ και αφήνοντας να εννοηθεί ότι η τήρηση ίσων αποστάσεων ανάμεσα στο σιωνιστικό κράτος και την παλαιστινιακή αντίσταση ανήκε πλέον στο παρελθόν. Είχε προηγηθεί η διακριτική αλλά ουσιαστική ευθυγράμμιση της ελληνικής διπλωματίας με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στο όλο ζήτημα: χαρακτηριστική μπορεί να θεωρηθεί η αποχή της χώρας μας (μαζί με όλη την ΕΟΚ) από την ψηφοφορία στον ΟΗΕ υπέρ της απελευθέρωσης των παλαιστινίων πολιτικών κρατουμένων του Ισραήλ (3/12/86, Ψήφισμα 41/63). Στις αναλύσεις τους προς τους δημοσιογράφους, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ δεν παρέλειπαν να συνδέουν αυτή τη στροφή με τον περιορισμένο βαθμό επιβεβαίωσης των εξαγγελιών του παρελθόντος για "πακτωλό αραβικών επενδύσεων" στη χώρα μας (αλλά και να ευαγγελίζονται νέες επενδύσεις, ισραηλινής αυτή τη φορά προέλευσης). Από μια ιδιοτροπία της τύχης, το αεροπλάνο του κ. Παπούλια δεν είχε προλάβει καλά καλά να απογειωθεί από το Τελ Αβίβ, όταν ξέσπασε η Ιντιφάντα, την οποία και ευσχήμως έσπευσε να καταδικάσει ως "κύμα βίας, που δεν επιλύσει κανένα πρόβλημα" (17/12/87)...



Τα τσαρούχια του διεθνισμού

Η πιο χαρακτηριστική μορφή που σημάδεψε τις μεταπτώσεις στην πασοκική αντίληψη περί διεθνιστικής αλληλεγγύης είναι χωρίς αμφιβολία ο Αντώνης Τρίτσης. Οχι μόνο επειδή ξεκίνησε την πολιτική του στράτευση με περιπλανήσεις στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Βόρειας Αφρικής, αλλά και επειδή ακόμα και το θάνατό του τον σφράγισε με την επιθυμία να αναπτυχθεί το κίνημα αλληλεγγύης των λαών. Σύμφωνα με τη διαθήκη του που συντάχθηκε τον Απρίλιο του 1990, αφήνει ολόκληρη την κινητή και ακίνητη περιουσία του για τη δημιουργία ενός ιδρύματος με την επωνυμία "Ιδρυμα Αντώνη Τρίτση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών".
Από τις αναμνήσεις του συνεργάτη και φίλου του Νίκου Σουρή ("Το τελευταίο αγώνισμα του δεκάθλου", Εκδόσεις Σίσυφος, Αθήνα 1997), επιλέγουμε τρεις χαρακτηριστικές στιγμές από τη δράση του Κεφαλλονίτη πολιτικού.
Το 1972 ο Τρίτσης εργαζόταν ως συντονιστής στο πρόγραμμα ανάπτυξης μιας περιοχής στην έρημο της Λιβύης. Εκεί εντυπωσιάζεται από τους Παλαιστίνιους αντάρτες. Ηταν η περίoδος της χούντας και της ελπίδας για ένα ελληνικό αντάρτικο του ΠΑΚ: "Γνώρισα δύο νέους, ένα φυσικό κι έναν πολιτικό μηχανικό. Μου τους συνέστησαν ως 'μάρτυρες'. Ηταν δηλαδή άνθρωποι που εκπαιδεύονταν, ώστε να εκραγούν μαζί με τους στόχους τους, φορτωμένοι εκρηκτικά. Το χιούμορ τους ήταν μοναδικό και η όρεξή τους για ζωή πραγματικά εντυπωσιακή. Κι όμως ήξεραν πως σε λίγο θα πέθαιναν. Τα ίδια χαρακτηριστικά συνάντησα στους αντάρτες της Βολιβίας, του Περού ή της Κολομβίας."
Λίγα χρόνια αργότερα, τις παραμονές της ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ο Τρίτσης, ως Γενικός Γραμματέας της Οργάνωσης για την Αφροασιατική Αλληλεγγύη, υποδέχεται τον υπουργό εξωτερικών του Ιράν, με ένα θερμό λόγο υπεράσπισης του χομεϊνισμού: "Διαμαρτύρονται οι ευαίσθητοι ιμπεριαλιστές γιατί δήθεν η Ιρανική Επανάσταση καταπιέζει τις γυναίκες αναγκάζοντάς τες να φορούν τσαντόρ. Τους προειδοποιούμε, ότι η μόδα της περιφέρειας τους επιφυλάσσει πολλές ακόμη εκπλήξεις: παλαιστινιακά καφτάνια, ελληνικά τσαρούχια, λατινοαμερικάνικα πόντσος."
Μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ τα σχέδια αλλάζουν. Η επαναστατική ουτοπία δίνει τη θέση της στο ρεαλισμό της κυβερνητικής διαχείρισης. Και ο Τρίτσης βαφτίζει αντάρτες τους δημόσιους υπάλληλους. Φεύγοντας από το ΥΧΟΠ το 1984 τους στέλνει το εύγλωττο μήνυμα:
"Προς τους συντρόφους και τις συντρόφισσες του 4ου ορόφου, ΥΧΟΠ.
Ενιωσα μαζί σας τη ζεστασιά και τη δύναμη που μόνο με τους συντρόφους της Βολιβίας, της Παλαιστίνης και της Κύπρου είχα νιώσει.
La lucha continuara."

(Ελευθεροτυπία, 28/3/1999)